Η ένταξη των comics στην εκπαιδευτική διαδικασία, μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά, προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης και της καλλιέργειας ερεθισμάτων για την αναζήτηση γνώσης, τόσο για θέματα που σχετίζονται άμεσα με τη σχολική εκπαίδευση, όσο και για εκείνα που αφορούν στην ευρύτερη κατανόηση και κοινωνική συμπεριφορά.
Οι γνώμες των εκπαιδευτικών διίστανται, υποστηρίζοντας ή αμφισβητώντας τη χρήση των comics ως εκπαιδευτικό εργαλείο:
Η διευθύνουσα της Αμερικανικής Ένωσης Μελέτης του Παιδιού, Sidonie Gruenberg, τάχθηκε υπέρ αυτής της μεθόδου, λέγοντας χαρακτηριστικά, “Δεν υπάρχει σχεδόν κανένα θέμα το οποίο να μην μπορεί να παρουσιαστεί μέσα από το συγκεκριμένο Μέσο”.
Ο Fredric Wertham αποτέλεσε τον ισχυρότερο πολέμιο και με το βιβλίο του, Seduction of The Innocent, κατάφερε να πείσει το αμερικανικό εκπαιδευτικό σύστημα ότι τα comics είναι επιζήμια για τα παιδιά.
Από το 1970 ξεκίνησε μια περίοδος ευρείας αποδοχής του ρόλου των comics ως εκπαιδευτικών εργαλείων, με αποκορύφωμα την έκδοση του Maus από τον Art Spiegelman, του πρώτου graphic novel που κέρδισε βραβείο Pulitzer το 1992. Από τότε μέχρι και σήμερα, όλο και περισσότεροι δάσκαλοι και ακαδημαϊκοί χρησιμοποιούν τα comics, στις σχολικές και πανεπιστημιακές αίθουσες, ενώ παράλληλα, πληθαίνουν και τα εγχειρίδια για το διδακτικό ρόλο τους.
Ποιά είναι, όμως, τα στοιχεία εκείνα, που καταστούν τα comics αποτελεσματικά εκπαιδευτικά εργαλεία;
Σε έρευνα που διεξήχθη από τον Hutchinson, μόλις το 1949, το 79% των καθηγητών υποστήριξαν ότι τα comics αποτελούν ισχυρό κίνητρο για μάθηση, ενώ επίσης το 79% είπαν ότι η χρήση τους στην εκπαίδευση αύξησε την ατομική συμμετοχή.
Tα comics παρουσιάζουν, ενδεχομένως, ένα πλεονέκτημα συγκριτικά με άλλες διδακτικές μεθόδους, αφού βασίζονται κυρίως στη δύναμη της εικόνας. Σύμφωνα με τον Versaci “δημιουργούν ένα ανθρώπινο πρόσωπο για κάθε θέμα”, με αποτέλεσμα να το καθιστούν πιο προσιτό. Επιπλέον, το γεγονός ότι η ανάγνωση ενός comic είναι μια σύνθετη διαδικασία ταυτόχρονης πρόσληψης εικόνων και λέξεων, εκπαιδεύει τα παιδιά στην αποκωδικοποίηση και επανα-κωδικοποίηση οπτικών μηνυμάτων, καθώς και στην ικανότητα να σκέφτονται συνθετικά.
H δυνατότητα συμμετοχής του αναγνώστη κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης ενός comic. Το gutter, το κενό, δηλαδή, ανάμεσα στα καρέ, επιτρέπει στον καθένα από εμάς να πλάσει μια ιστορία, μέσα στην ίδια την ιστορία.
H σημασία της αφήγησης στην εκπαιδευτική διαδικασία. Σύμφωνα με έρευνες, αλλά και εμπειρικές παρατηρήσεις, η πληροφορία που τοποθετείται μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αφήγησης, απορροφάται και μένει πολύ πιο εύκολα στη μνήμη κάποιου, πόσο μάλλον όταν τοποθετείται στο πλαίσιο μιας εικονογραφημένης αφήγησης.
Η δυναμική της γλώσσας των comics αποτελεί ένα ουσιαστικό κίνητρο και ταυτόχρονα ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό εργαλείο.
Η δυνατότητα συμμετοχής και παρέμβασης κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης.
Το «σπάσιμο» των όποιων πολιτιστικών και γλωσσικών διαφορών (μέσα από τη δύναμη της εικόνας).
Η προσέγγιση «δύσκολων» θεμάτων (ρατσισμός, πόλεμος, μετανάστευση κ.λπ.).
Η ανάπτυξη της κριτικής και συνθετικής σκέψης.
Η εισαγωγή της δημιουργικότητας στις σχολικές τάξεις.
Η άντληση πλούτου πληροφοριών και η παρακίνηση για εμπλουτισμό αυτών των πληροφοριών…
…αποτελούν μερικά από τα στοιχεία που μπορούν να προφέρουν τα comics στο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα. Άλλωστε, όπως υποστηρίζει ο Sugata Mitra, εμπνευστής του πειράματος Hole in the Wall, “Αν τα παιδιά ενδιαφερθούν, η εκπαίδευση προκύπτει αυθόρμητα”.
Το διδακτικό και παιδαγωγικό πλαίσιο των ψηφιακών comics στην εκπαίδευση
Η αξιοποίηση των ψηφιακών κόμικς στην εκπαίδευση όταν εντάσσεται σε ένα συγκεκριμένο διδακτικό και παιδαγωγικό πλαίσιο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εκπαίδευση. Ειδικότερα τα κόμικς αναπτύσσονται σε μια γλώσσα παγκοσμίως κατανοητή προκαλώντας τις αισθήσεις, μετατρέποντας το αφηρημένο σε συγκεκριμένο, απογειώνοντας την φαντασία των νέων (Βασιλικοπούλου & Ρετάλης 2008). Βασίζονται στη θεωρία της διπλής κωδικοποίησης του Paivio σύμφωνα με την οποία οι άνθρωποι αποθηκεύουν και αποκωδικοποιούν πληροφορίες με διπλό τρόπο σε δύο συστήματα μνήμης, τη γλώσσα (λεκτικές πληροφορίες) και τις εικόνες (μη λεκτικές πληροφορίες), όταν συνοδεύεται από κείμενο και αντίστροφα (Paivio, 2006,3)
Αν επιχειρήσουμε να οριοθετήσουμε το παιδαγωγικό πλαίσιο των ψηφιακών κόμικς συσχετίζοντας με τις θεωρίες μάθησης θα καταλήγαμε ότι ο εποικοδομισμός ταιριάζει περισσότερο στις διδακτικές προσεγγίσεις που ενσωματώσουν ψηφιακά κόμικς. Και αυτό γιατί ο εποικοδομισμός είναι μια φιλοσοφική / επιστημολογική και παιδαγωγική προσέγγιση της μάθησης, όπου η μάθηση εμφανίζεται σαν μια ενεργή διαδικασία στην οποία οι εκπαιδευόμενοι συνθέτουν καινούριες ιδέες ή έννοιες που βασίζονται πάνω στην τωρινή ή/και στην παλαιά γνώση (Gros 2002, 323-343). Ο εποικοδομισμός συνεπώς προτείνει δραστηριότητες παρά απλό περιεχόμενο, αυθεντικότητα μέσα σε κοινωνικό πλαίσιο γεγονός που συνδέεται με την ενασχόληση των μαθητών κατά την δημιουργία ψηφιακών κόμικς.
όλο και περισσότεροι εκπαιδευτικοί βασίζονται σε δημοφιλή online κόμικ δημιουργούς και άλλα εργαλεία ψηφιακής διδασκαλίας για την αντιμετώπιση των διασπαστικών συμπεριφορών και σοβαρές ακαδημαϊκές προκλήσεις.
Ως κίνητρο για καλή συμπεριφορά και σε μια προσπάθεια ενίσχυσης των επικοινωνιακών δεξιοτήτων τους και αναπροσαρμογής της προβληματικής συμπεριφοράς
Οι γνώμες των εκπαιδευτικών διίστανται, υποστηρίζοντας ή αμφισβητώντας τη χρήση των comics ως εκπαιδευτικό εργαλείο:
Η διευθύνουσα της Αμερικανικής Ένωσης Μελέτης του Παιδιού, Sidonie Gruenberg, τάχθηκε υπέρ αυτής της μεθόδου, λέγοντας χαρακτηριστικά, “Δεν υπάρχει σχεδόν κανένα θέμα το οποίο να μην μπορεί να παρουσιαστεί μέσα από το συγκεκριμένο Μέσο”.
Ο Fredric Wertham αποτέλεσε τον ισχυρότερο πολέμιο και με το βιβλίο του, Seduction of The Innocent, κατάφερε να πείσει το αμερικανικό εκπαιδευτικό σύστημα ότι τα comics είναι επιζήμια για τα παιδιά.
Από το 1970 ξεκίνησε μια περίοδος ευρείας αποδοχής του ρόλου των comics ως εκπαιδευτικών εργαλείων, με αποκορύφωμα την έκδοση του Maus από τον Art Spiegelman, του πρώτου graphic novel που κέρδισε βραβείο Pulitzer το 1992. Από τότε μέχρι και σήμερα, όλο και περισσότεροι δάσκαλοι και ακαδημαϊκοί χρησιμοποιούν τα comics, στις σχολικές και πανεπιστημιακές αίθουσες, ενώ παράλληλα, πληθαίνουν και τα εγχειρίδια για το διδακτικό ρόλο τους.
Ποιά είναι, όμως, τα στοιχεία εκείνα, που καταστούν τα comics αποτελεσματικά εκπαιδευτικά εργαλεία;
Σε έρευνα που διεξήχθη από τον Hutchinson, μόλις το 1949, το 79% των καθηγητών υποστήριξαν ότι τα comics αποτελούν ισχυρό κίνητρο για μάθηση, ενώ επίσης το 79% είπαν ότι η χρήση τους στην εκπαίδευση αύξησε την ατομική συμμετοχή.
Tα comics παρουσιάζουν, ενδεχομένως, ένα πλεονέκτημα συγκριτικά με άλλες διδακτικές μεθόδους, αφού βασίζονται κυρίως στη δύναμη της εικόνας. Σύμφωνα με τον Versaci “δημιουργούν ένα ανθρώπινο πρόσωπο για κάθε θέμα”, με αποτέλεσμα να το καθιστούν πιο προσιτό. Επιπλέον, το γεγονός ότι η ανάγνωση ενός comic είναι μια σύνθετη διαδικασία ταυτόχρονης πρόσληψης εικόνων και λέξεων, εκπαιδεύει τα παιδιά στην αποκωδικοποίηση και επανα-κωδικοποίηση οπτικών μηνυμάτων, καθώς και στην ικανότητα να σκέφτονται συνθετικά.
H δυνατότητα συμμετοχής του αναγνώστη κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης ενός comic. Το gutter, το κενό, δηλαδή, ανάμεσα στα καρέ, επιτρέπει στον καθένα από εμάς να πλάσει μια ιστορία, μέσα στην ίδια την ιστορία.
H σημασία της αφήγησης στην εκπαιδευτική διαδικασία. Σύμφωνα με έρευνες, αλλά και εμπειρικές παρατηρήσεις, η πληροφορία που τοποθετείται μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αφήγησης, απορροφάται και μένει πολύ πιο εύκολα στη μνήμη κάποιου, πόσο μάλλον όταν τοποθετείται στο πλαίσιο μιας εικονογραφημένης αφήγησης.
Η δυναμική της γλώσσας των comics αποτελεί ένα ουσιαστικό κίνητρο και ταυτόχρονα ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό εργαλείο.
Η δυνατότητα συμμετοχής και παρέμβασης κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης.
Το «σπάσιμο» των όποιων πολιτιστικών και γλωσσικών διαφορών (μέσα από τη δύναμη της εικόνας).
Η προσέγγιση «δύσκολων» θεμάτων (ρατσισμός, πόλεμος, μετανάστευση κ.λπ.).
Η ανάπτυξη της κριτικής και συνθετικής σκέψης.
Η εισαγωγή της δημιουργικότητας στις σχολικές τάξεις.
Η άντληση πλούτου πληροφοριών και η παρακίνηση για εμπλουτισμό αυτών των πληροφοριών…
…αποτελούν μερικά από τα στοιχεία που μπορούν να προφέρουν τα comics στο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα. Άλλωστε, όπως υποστηρίζει ο Sugata Mitra, εμπνευστής του πειράματος Hole in the Wall, “Αν τα παιδιά ενδιαφερθούν, η εκπαίδευση προκύπτει αυθόρμητα”.
Το διδακτικό και παιδαγωγικό πλαίσιο των ψηφιακών comics στην εκπαίδευση
Η αξιοποίηση των ψηφιακών κόμικς στην εκπαίδευση όταν εντάσσεται σε ένα συγκεκριμένο διδακτικό και παιδαγωγικό πλαίσιο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εκπαίδευση. Ειδικότερα τα κόμικς αναπτύσσονται σε μια γλώσσα παγκοσμίως κατανοητή προκαλώντας τις αισθήσεις, μετατρέποντας το αφηρημένο σε συγκεκριμένο, απογειώνοντας την φαντασία των νέων (Βασιλικοπούλου & Ρετάλης 2008). Βασίζονται στη θεωρία της διπλής κωδικοποίησης του Paivio σύμφωνα με την οποία οι άνθρωποι αποθηκεύουν και αποκωδικοποιούν πληροφορίες με διπλό τρόπο σε δύο συστήματα μνήμης, τη γλώσσα (λεκτικές πληροφορίες) και τις εικόνες (μη λεκτικές πληροφορίες), όταν συνοδεύεται από κείμενο και αντίστροφα (Paivio, 2006,3)
Αν επιχειρήσουμε να οριοθετήσουμε το παιδαγωγικό πλαίσιο των ψηφιακών κόμικς συσχετίζοντας με τις θεωρίες μάθησης θα καταλήγαμε ότι ο εποικοδομισμός ταιριάζει περισσότερο στις διδακτικές προσεγγίσεις που ενσωματώσουν ψηφιακά κόμικς. Και αυτό γιατί ο εποικοδομισμός είναι μια φιλοσοφική / επιστημολογική και παιδαγωγική προσέγγιση της μάθησης, όπου η μάθηση εμφανίζεται σαν μια ενεργή διαδικασία στην οποία οι εκπαιδευόμενοι συνθέτουν καινούριες ιδέες ή έννοιες που βασίζονται πάνω στην τωρινή ή/και στην παλαιά γνώση (Gros 2002, 323-343). Ο εποικοδομισμός συνεπώς προτείνει δραστηριότητες παρά απλό περιεχόμενο, αυθεντικότητα μέσα σε κοινωνικό πλαίσιο γεγονός που συνδέεται με την ενασχόληση των μαθητών κατά την δημιουργία ψηφιακών κόμικς.
όλο και περισσότεροι εκπαιδευτικοί βασίζονται σε δημοφιλή online κόμικ δημιουργούς και άλλα εργαλεία ψηφιακής διδασκαλίας για την αντιμετώπιση των διασπαστικών συμπεριφορών και σοβαρές ακαδημαϊκές προκλήσεις.
Ως κίνητρο για καλή συμπεριφορά και σε μια προσπάθεια ενίσχυσης των επικοινωνιακών δεξιοτήτων τους και αναπροσαρμογής της προβληματικής συμπεριφοράς
.png "English"){kind=small}
